Kısa Çalışma Ödeneği Alan işçi Sayısı 1.2 Milyon Kişiye Geriledi

Covid-19 pandemisinden etkilenen iş yerleri için şartları kolaylaştırılan kısa çalışma ödeneği alanların sayısı ağustos ayında da azaldı. Nisan ve mayıs aylarında 3 milyonun üzerinde olan ödenek alanların sayısı hazirandaki normalleşmeden itibaren azalmaya başlamıştı. Ağustos ayında 562 bin 557 kişi daha azalarak 1.2 milyon kişiye geriledi.

İşten çıkarma yasağı döneminde işveren sadece ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık gerekçesiyle işçiyi işten çıkartabiliyor. Bu gerekçeyle işten çıkartılan işçi işsizlik ödeneği alamıyor.

Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi ise ancak haklı nedenle iş akdini feshettiğinde işsizlik ödeneğine hak kazanabiliyor. Haklılığını da genellikle dava açarak kanıtlayabiliyor.

İşten çıkarma yasağı döneminde işsiz kalıp da işsizlik ödeneği alanların önemli bir kısmı, daha önce işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde iş akdi feshedilmiş fakat işsizlik ödeneği hakkının tamamını kullanmadan yeni bir işe başlamış kişilerden oluşuyor.

Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verilerine göre, ocak ayında işsizlik ödeneği için 163.3 bin başvuruya karşılık 95 bin kişiye ödenek bağlandı. Şubatta 118.8 bin başvuruya karşılık 63.8 bin kişi, martta da 220.9 bin başvuruya karşılık 78 bin kişi ödenek almaya başladı.

İşten çıkarma yasağı 17 Nisan’da başladı. Yasak uygulamaya girinceye kadar işten çıkartılanlar dolayısıyla nisanda 311.8 bin kişi işsizlik ödeneğine başvurdu, bunlardan 82.5 bin kişiye ödenek bağlandı. Mayısta 102.2 bin başvuruya karşılık 16.4 bin, haziran ayında da 94.9 bin başvuruya karşılık 16.5 bin kişiye ödenek bağlandı. İşsizlik ödeneği başvurularında yılın en düşük rakamı 41.1 bin ile temmuz ayında kaydedildi ve 27.3 bin kişi ödenek almaya başladı. Ağustos ayında işsizlik ödeneği başvurusu artarak 72.5 bine çıkarken, 24.4 bin kişiye ödenek bağlandı.

Ocak ayında, önceki aylardan kalanlarla birlikte toplam 610 bin 287 kişiye 712.5 milyon lira işsizlik ödeneği verilirken, özellikle işten çıkarma yasağının da etkisiyle izleyen aylarda giderek azaldı. Ağustos ayında 356 bin 858 kişiye 438 milyon lira işsizlik ödeneği verildi.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALAN SAYISI 1.2 MİLYONA GERİLEDİ

Covid-19 dolayısıyla şartları kolaylaştırılan kısa çalışma ödeneğinden 31 Ağustos 2020 tarihi itibarıyla toplam 3 milyon 968 bin kişi yararlandı. Bunların bir kısmı sadece ilk aylarda ödenek alırken, bir kısmı nisan ayından beri kısa çalışma ödeneği alıyor.

Nisan ayında 3.2 milyon, mayısta 3.3 milyon, haziranda 2.5 milyon kişi olan kısa çalışma ödeneğinden yararlananların sayısı temmuzda 1 milyon 775 bin oldu. Ağustos ayında ise önceki aya göre 562 bin kişi azalarak 1 milyon 212 bin kişiye geriledi.

Pandemiden etkilenen iş yerlerinde çalışan işçilere ödenen toplam kısa çalışma ödeneği tutarı ise ağustos sonu itibarıyla 19 milyar lirayı aştı.

2 MİLYON KİŞİYE NAKDİ ÜCRET DESTEĞİ

İşten çıkarma yasağı döneminde işveren istediği işçiyi ücretsiz izne çıkartabiliyor. Ücretsiz izindeki işçiye fondan günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği yapılıyor. Nisan-ağustos döneminde 1 milyon 976 bin kişi nakdi ücret desteğinden yararlandı. Bunlara yapılan toplam ödeme tutarı ise 4 milyar 399 milyon lira olarak gerçekleşti.

İŞSİZLİK FONU AĞUSTOSTA SOLUKLANDI

Ağustos ayında işsizlik fonunun gelirleri 2.9 milyar olurken, giderleri 3.6 milyar lira olarak gerçekleşti. Pandemi dolayısıyla fonun işçi ve işveren primi gelirlerinde yaşanan düşüş ağustos ayında az da olsa tersine döndü. Temmuzda 1.1 milyar lira olan prim gelirleri ağustos ayında 1.3 milyar lira oldu.

Temmuz ayında 2.6 milyar liralık gelire karşılık 7.4 milyar lira harcama yapılan işsizlik fonu, ağustos ayında nispeten rahatladı. Ağustostaki bu gelişmede, kurban bayramı dolayısıyla ağustos ayındaki kısa çalışma ödemelerinin bir kısmının temmuz ayında yapılmış olmasının etkisi oldu. Temmuz ayında 4.1 milyar lira olan kısa çalışma ödemeleri, ağustosta 1.2 milyar lira olarak gerçekleşti.

İşsizlik fonundaki toplam varlıklar 2019 yıl sonunda 131.5 milyar lira iken, pandemi dolayısıyla hem gelirlerin azalması hem de giderlerin artmasının etkisiyle 112 milyar liraya geriledi.